Foto’s-Diessen-en-Baarschot
Diessen
(Foto: 17 juni 2009)
Diessen is een dorp in de
Nederlandse gemeente Hilvarenbeek, provincie Noord-Brabant. Het dorp heeft 3600
inwoners (2004).
De voormalige gemeente
Diessen werd in 1997 bij herindeling samengevoegd met de gemeente Hilvarenbeek.
Deze bestond, naast Diessen, uit de
kernen Baarschot en Haghorst.
De oudste vermelding van
Diessen stamt uit een oorkonde uit de periode 712-714.
In het dorp bevindt zich een kerk uit de
15de eeuw.
Diessen is genoemd naar de
rivier de Dieze, tegenwoordig de Reusel genaamd.
Voorgeschiedenis:
Diessen wordt wel als een
der oudste plaatsen van Nederland gezien.
Er zijn archeologische vondsten ontdekt
uit ongeveer 700 v.Chr, die bewoning in de Vroege
IJzertijd veronderstellen.
In de Romeinense
tijd was Diessen niet onbelangrijk.
De godheid Hercules Deusoniensis
werd hier vereerd, die vermoedelijk een versmelting is van de Romeinse halfgod
Hercules en een inheemse godheid.
Er wordt beweerd dat het
heiligdom, waarin deze godheid werd vereerd, onder de huidige
Sint-Willibrorduskerk zou liggen, maar het is daar nimmer aangetoond.
In de geschriften van de
Romeinse geschiedschrijver Ammianus Marcellinus werd vermeld dat in het jaar 370 een veldslag
tussen de Romeinen en de Saksen zou
hebben gewoed, waarbij de Saksen verloren en toestemming kregen zich terug te
trekken.
Ze werden op hun
terugtocht alsnog tot de laatste man afgeslacht.
De heilige Hiëronymus
maakte eveneens melding van deze gebeurtenis en schreef:
Saxones caesi Deusone in regio Francorum, wat betekent dat de Saksen in het Frankische
gebied bij Diessen in de pan zijn gehakt.
Dit alles maakte dat het jaar 370 als
ontstaansgeschiedenis van Diessen werd gekozen, wat natuurlijk twijfelachtige
waarde heeft.
Abdijbezit:
Hierna werd Diessen
genoemd in het Liber Aureus, waarin staat vermeld dat een zekere heer Engelbert
in 712 een hoeve in Diessen
met een horige en zijn gezin aan de
heilige Willibrord schonk (in loco Deosne casatam unam et mancipum cum uxore et infantibus).
Aan de authenticiteit van
dit (overgeschreven) document kan worden getwijfeld, gezien de belangen van de
Abdij van Echternach hieromtrent.
Deze ontving in 727 de
bezittingen van Willibrord.
Ook van latere datum wordt nog gewag
gemaakt van schenkingsacten, zoals in 780, toen een
hoeve in villa que dicitur Dissina
aan de Abdij van Hesterbald
werd geschonken.
Vermoedelijk hebben de Benedictijnen hier
ook een kerkje laten bouwen, dat in 1069 voor het eerst vernoemd werd.
In Diessen zetelde een
rentmeester van de Abdij.
De plaats was zetel van
een cijnskring en bezat ook een laatbank, die recht sprak.
Gedurende de 13e eeuw kwam
de zielzorg geleidelijk in handen van de Norbertijnen van de Abdij van Tongerlo.
Dit werd bekrachtigd door een oorkonde
van Paus Gregorius IX in 1233.
De abdij van Tongerlo had eeuwenlang
grote invloed op Diessen en uit Diessen kwamen ook twee abten, namelijk Jacobus
Veltacker en Adriaan Stalpaerts.
Heerlijkheid:
Mogelijk is uit de reeds
aanwezige laatbank op het einde van de 13e eeuw de heerlijkheid Hilvarenbeek
c.a. ontstaan.
Hiertoe behoorden Hilvarenbeek, Diessen,
Westelbeers en Riel.
Deze was voor de helft in bezit van de
Hertog van Brabant en voor de andere helft van de bisschop van Luik.
De laatste liet het bestuur door
leenmannen uitvoeren.
We vinden als heer achtereenvolgens de
families: Van Herlaer (eerder reeds voogden van Echternach te Diessen),
Van Leefdael,
Van Pietersheim, Van Merode, De Cort,
Hubert, Van Teylingen, Sloet van Zwanenburg en Swagemakers.
De heerlijke rechten
werden in 1798 afgeschaft, maar het jachtrecht verdween pas in 1923.
(Wikipedia)
Kapel
“Troosteres der bedrukten” – Diessenseweg
106 - Hilvarenbeek
(Foto:
17 juni 2009)
https://reliwiki.nl/index.php/Hilvarenbeek,_Diessenseweg_106_-_Kapel_Maria_Troosteres_der_Bedrukten
Bord
in de kapel
(Foto:
17 juni 2009)
“Huiske ten Halve” – Beekseweg 24
(Foto:
17 juni 2009)
(Lees
ook: http://www.fotostichtingdiessen.nl/deel-5.html)
Voormalig
gemeentehuis – Willibrordusstraat 12
(Foto:
17 juni 2009)
Idem
(Foto:
17 juni 2009)
Idem
(Foto:
27 oktober 2015)
Kunstobject
(Pelikaan Zonnewijzer) voor het voormalig gemeentehuis
(Foto:
17 juni 2009)
http://vanderkrogt.net/standbeelden/object.php?record=NB34aw
Kiosk
in parkje aan de Kerksingel
(Foto:
17 juni 2009)
Sint
Willibrorduskerk
(Foto:
17 juni 2009)
http://reliwiki.nl/index.php/Diessen,_Kerksingel_1_-_Willibrordus
Idem
(Foto:
17 juni 2009)
Hoofdingang
van de Sint Willibrorduskerk
(Foto:
17 juni 2009)
Waterput
naast de kerk
(Foto:
17 juni 2009)
Zij-ingang van de Sint Willibrorduskerk
(Foto:
17 juni 2009)
Zicht
in de Kerkstraat
(Foto:
17 juni 2009)
Nieuwe geschiedenis:
Tot enige bloei kwam
Diessen in de 15e tot de 17e eeuw en er bestonden toen ook enige stenen huizen,
waaronder het Hooghuis, een soort omgracht
kasteel. Hierna ging de economie te gronde door oorlogshandelingen en na 1648
door systematische achterstelling.
Daarnaast kwamen er soms
vreemde troepen, zoals in 1702, toen Diessen door Franse troepen geplunderd
werd en in 1746.
Hierop volgde de Franse
tijd die begon in 1795.
Dit leidde tot teruggave
van de Willibrorduskerk aan de katholieken in 1798 en tot de afsplitsing van
Westelbeers in 1803.
Dit dorp voegde zich bij
Oost- en Middelbeers.
In 1808 begon ook Diessen zich los te
maken en dit werd in 1810 een zelfstandige gemeente, evenals Hilvarenbeek en
Alphen en Riel.
Er waren nog
annexatiepogingen door Hilvarenbeek in 1828, maar deze hadden geen resultaat.
In 1888 werd het
Sint-Theresiagesticht opgericht door de parochie van Diessen.
Het werd beheerd door de Zusters van
Liefde van Tilburg, die het in 1902 in eigendom verwierven.
In 1888 waren er 25 zusters en dat aantal
groeide nog.
De zusters gaven onderwijs en verzorgden
bejaarden.
De meisjes kregen les in
nuttige handwerken.
Geleidelijk kreeg het klooster ook de
functie van opvanghuis voor bejaarde zusters.
In 1943 dreigde de NSB-burgemeester het
klooster te vorderen voor legering van Duitse troepen.
Een zuster legde uit dat het
klooster een rusthuis was voor TBC-lijders, waarmee de animo verdwenen was.
Na de Tweede Wereldoorlog waren er nog
veel activiteiten, maar geleidelijk werden taken door seculiere instellingen
overgenomen en nam het aantal zusters af.
In 1986 vertrokken de laatste zusters en
werd het gesticht gesloopt.
De spits van de kapel is
daarna opgericht bij een autosloperij.
Toen deze stopte werd het torentje in
2006 weer door de gemeente teruggekocht en is geplaatst in de buurtschap
Westerwijk.
In 1875 werd de klinkerweg
van Hilvarenbeek naar Oirschot aangelegd, maar de wegen naar Baarschot en naar
Haghorst werden pas in 1930 verhard.
Diessen was tot in de 20e
eeuw vrijwel geheel agrarisch.
De nijverheid was slechts gebaseerd op
enkele wind- en watermolens en daarnaast waren er een aantal brouwerijen.
Echter begonnen in de 20e
eeuw grootschalige heide-ontginningen, die meestal door kapitaalkrachtige
buitenstaanders werden uitgevoerd.
Zo waren Jan van der Velde
en Jozias de Koeijer oesterkwekers uit Zeeland, zij
kochten in 1910: 225 ha van de Beerse Heide.
Adriaan Rijk ontgon met
behulp van N.V. De Toekomst.
Deze ontgon vanaf 1917 een
groot gebied op de Beerse Heide en de Baarschotse
Heide.
Veel van dergelijke
pogingen mislukten totaal door onbekendheid met de grondsoort, waardoor
inadequate landbouwmethoden werden toegepast.
De Tweede Wereldoorlog
begon voor Diessen op 11 mei 1940, toen Franse troepen binnenkwamen om de
Duitsers te proberen tegen te houden.
De volgende dag, Eerste
Pinksterdag, trokken de Duitse troepen binnen en vonden er schietpartijen
plaats, waarbij enkele doden onder de inwoners vielen.
De Arbeidsdienst leidde tot projecten
zoals de kanalisatie van de Reusel.
Uiteindelijk kreeg Diessen in 1943 een
NSB-burgemeester, die op Dolle Dinsdag in 1944 al weer het veld moest ruimen.
Op Pinksterdag 1944 werden
de scholen door de bezetters gevorderd en in koeienstallen werden noodscholen
ingericht.
Op 24 september 1944 werd
Diessen gebombardeerd, waarbij zes doden en twee zwaargewonden vielen.
Bruggen over het Wilhelminakanaal waren
opgeblazen.
Op 3 oktober 1944 kwamen
de eerste bevrijders: een Schots regiment.
Toen op 27 oktober ook Tilburg bevrijd
werd, was de oorlog in deze regio afgelopen.
Na de bevrijding vond
groei plaats en in 1949 werd de 2000e inwoner ingeschreven.
In 1969 waren er al 4000 inwoners.
(Wikipedia)
Café-Herberg
“Kerkzicht” – Heuvelstraat 10
(Foto:
17 juni 2009)
Idem
(Foto:
27 oktober 2015)
Heuvelstraat
15
(Foto:
17 juni 2009)
Zicht
in de Willibrordusstraat
(Foto:
17 juni 2009)
Willibrordusstraat
24
(Foto:
17 juni 2009)
Willibrordusstraat
7
(Foto:
17 juni 2009)
Julianastraat
29
(Foto:
17 juni 2009)
(Lees
ook: http://www.cubra.nl/tilburgsdialect/pierrevanbeek/heemkunde35landvandiessen.htm)
“Gebackerij van Hulten” – Julianastraat 33
(Foto:
17 juni 2009)
Restaurant
“De Eeterij” – Julianastraat 37
(Foto:
17 juni 2009)
Restaria
“De Zwaan” – Julianastraat 31
(Foto:
17 juni 2009)
Willibrordusstraat
2
(Foto:
17 juni 2009)
Bezienswaardigheden:
De Sint-Willibrorduskerk,
een belangwekkende kerk uit de 15e eeuw.
17e eeuwse
woonhuizen aan de Julianastraat 29, Kerkstraat 1 en Baarschotsestraat
18.
Deze woningen hebben
duivengaten in de zijgevels.
Julianastraat 29 is van
het Kempische langgeveltype en dateert van 1658.
Dit heet: Het Pannenhuis.
De naam kan op dakpannen
betrekking hebben, maar ook op paan, ofwel het bier dat hier van 1687 tot in de
19e eeuw werd gebrouwen.
Mariakapel aan de Echternachstraat, uit 1950, ontworpen door F. Vervest en gebouwd door Eindhovense studenten die hier op
kamp waren.
Kunstwerk: Hercules uit
1995 van Hans van Eerd, verwijzend naar het Romeinse
verleden van de plaats.
Uitgebeeld wordt het reinigen van de
Augiasstal.
Kunstwerk: Straatbeeld uit
1994 van Emile Zwartelé, dat betrekking heeft
op middenstand en winkelend publiek.
Kunstwerk: Drieluik uit
1994 van Louis de Groot en Marita Kratz.
De voorstellingen zijn: Landschap van
bossen, weiden en akkers; Het schuttersgilde; Spelende kinderen.
Kunstwerk voor Het
Pannenhuis, voorstellende een vrouw met een lammetje op haar arm en een hond
aan haar voeten.
Dit herinnert aan de watersnoodramp van
1953, toen slachtoffers hier onderdak vonden.
Molens:
In Diessen hebben twee
windmolens gestaan en wel:
De Onvermoeide, grondmolen
en bovenkruier, niet ver van het centrum, aan de Heuvelstraat. Deze werd
gebouwd in 1886 met materiaal van de watermolen. Beschadigd door storm in 1945
en gesloopt in 1980.
De Heibloem, stellingmolen
en bovenkruier, tussen Diessen en Baarschot, gebouwd in 1827, waarvan de romp
nog aanwezig is.
Daarnaast was er nog een
watermolen:
De Voorste Molen op de
Reusel, werd reeds vermeld omstreeks 1350.
In 1851 werd hier een watervluchtmolen
gebouwd die De Keizer heette.
Deze is ingestort in 1885.
De restanten zijn voor de
bouw van De Onvermoeide gebruikt.
Er werd ter plaatse van De Keizer nog een
eenvoudige molen gebouwd die in 1921 instortte.
Natuur en Landschap:
Het belangrijkste
natuurgebied bij Diessen is het landgoed Annanina’s
Rust, dat ten westen van Diessen ligt.
Aansluitend is het Diessens Broek aan het
dal van de Reusel, wat zich ten noorden van Diessen bevindt.
(Wikipedia)
Willibrordusstraat
24 en 26
(Foto:
17 juni 2009)
Cadeau-
en feestartikelen ’t Binnenhuis – Heuvelstraat 13
(Foto:
17 juni 2009)
Zicht
in de Heuvelstraat
(Foto:
17 juni 2009)
De
Pastorie (1) - Heuvelstraat 1
(Foto:
29 juli 2013)
De
Pastorie (2) - Heuvelstraat 1
(Foto:
29 juli 2013)
Zicht
in de Molenstraat
(Foto:
17 juni 2009)
Willibrordusschool
– Molenstraat 8
(Foto:
17 juni 2009)
http://willibrordusschooldiessen.nl
Molenstraat
20
(Foto:
17 juni 2009)
(vergane
glorie)
Zicht
in de Molenstraat
(Foto:
17 juni 2009)
Molenstraat
16
(Foto:
17 juni 2009)
Oorlogsmonument
aan de Kerksingel
(Foto:
17 juni 2009)
http://vanderkrogt.net/standbeelden/object.php?record=NB34bn
Bord
bij het monument
(Foto:
17 juni 2009)
Kunstobject
aan de Kerksingel
(Foto:
17 juni 2009)
http://vanderkrogt.net/standbeelden/object.php?record=NB34bo
Molen
“De Heibloem” – Heibloem 3
(Foto:
17 juni 2009)
Diessens
Kloostertorentje aan de Westerwijk
(Foto:
17 juni 2009)
Idem
(Foto:
17 juni 2009)
Idem
(Foto:
27 oktober 2015)
Zicht
in de Westerwijk (richting Esbeek)
(Foto:
17 juni 2009)
Diessen
(Foto:
27 oktober 2015)
o.a.
Jan Bolenius Bloemsierkunst aan de Beekseweg
(Foto:
17 juni 2009)
Riviertje
de Reusel
(Foto:
26 september 2011)
Zorgboerderij
De Laarhoeve – Laarstraat 16
(Foto:
26 september 2011)
Echternachstraat 27
(Foto:
26 september 2011)
Biestsedijk 1
(Foto:
26 september 2011)
Beekseweg
4
(Foto:
26 september 2011)
Kruispunt:
Julianastraat / Willibrordusstraat / Echternachstraat
/ Heuvelmansstraat
(Foto:
22 augustus 2012)
Idem
(Foto:
29 juli 2013)
Beerseweg
16
(Foto:
26 september 2011)
Beerseweg
2
(Foto:
26 september 2011)
Molenstraat
35?
(Foto:
26 september 2011)
Molenstraat
38
(Foto:
26 september 2011)
Molenstraat
43
(Foto:
26 september 2011)
Molenstraat
16
(Foto:
26 september 2011)
Molenstraat
12
(Foto:
26 september 2011)
Heuvelstraat
(Foto:
26 september 2011)
Restaria
De Zwaan – Julianastraat 31
(Foto:
26 september 2011)
Graveka Diessen – kachels en haarden
– Julianastraat 45
(Foto:
26 september 2011)
Auto
Reijrink – Julianastraat 53
(Foto:
26 september 2011)
Centrum
Silentio – Julianastraat 1A
(Foto:
26 juni 2014)
http://www.centrum-silentio.nl/index.php/contact
Van
Dal Installaties – Beekseweg 12
(Foto:
26 juni 2014)
Flynth Adviseurs en Accountants –
De Buskes 2A
(Foto:
26 juni 2014)
Beekseweg
18
(Foto:
26 juni 2014)
Beekseweg
(Foto:
15 juli 2014)
Julianastraat
41
(Foto:
27 oktober 2015)
Crematorium
– Beekseweg 22B
(Foto:
26 juni 2014)
Foto’s-Baarschot:
Baarschot
(Foto:
29 juli 2013)
Baarschot is een kern in de Nederlandse gemeente
Hilvarenbeek.
Hoewel
het plaatsje geen kerkdorp is, vormt het niettemin een grotere en hechtere gemeenschap
dan een buurtschap.
Bezienswaardigheden:
Mariagrot
aan de Baarschotsestraat uit 1945.
Deze
grot is gebouwd uit dankbaarheid voor het feit dat in Baarschot geen
slachtoffers ten gevolge van de Tweede Wereldoorlog gevallen zijn.
Ze
is vervaardigd van zwerfkeien uit het nabijgelegen Landgoed de Utrecht.
Enkele
langgevelboerderijen uit de 18e eeuw.
d'Ouwe
Brouwerij is een historisch pand uit 1717, waarin vroeger een brouwerij was
gevestigd.
Een
overwelfde kelder en een katrol zijn nog uit die tijd aanwezig.
Vanaf
omstreeks 1850 werd hier Het Wit Kruis gebrouwen.
In
1949 stopte de brouwerij haar productie.
Vanaf
1982 is het een horecagelegenheid.
Economie:
Hoewel
Baarschot vanouds een agrarische gemeenschap is, vormt toerisme en horeca
tegenwoordig eveneens een belangrijk bestaansmiddel.
Er
is een groot kampeerterrein en een groepsaccommodatie.
In
dit verband is het interessant dat Baarschot van 1990 tot 1995 een paardentram
had, die dagjesmensen van de kampeerterreinen rondreed door de gemeente.
Natuur en landschap:
De
Reusel stroomt vlak langs Baarschot.
Langs
dit riviertje zijn nog enkele broekbossen te vinden.
Ten
zuiden van Baarschot ligt de buurtschap Heieind in
een heideontginningsgebied.
Het
Moleneind voert naar de plaats aan de Reusel waar vroeger een watermolen heeft
gestaan, die de Achterste Molen heette.
Deze
wordt al in de 15e eeuw vermeld, maar is in de 19e eeuw in verval geraakt.
De
Voorste Molen bevond zich te Diessen.
(Wikipedia)
Tongerloseweg 15
(Foto:
29 juli 2013)
Riviertje
de Reusel – Tongerloseweg
(Foto:
29 juli 2013)
Herberg
De Schuur – Baarschotsestraat 10
(Foto:
29 juli 2013)
Idem
(Foto:
29 juli 2013)
Baarschotsestraat 13
(Foto:
29 juli 2013)
Restaurant
/ Pannenkoekenhuis d’ Ouwe Brouwerij – Baarschotsestraat
46
(Foto:
29 juli 2013)
http://www.restaurants.nl/baarschot/d-ouwe-brouwerij
Idem
(Foto:
29 juli 2013)
Idem
(Foto:
29 juli 2013)
Idem
(Foto:
29 juli 2013)
Idem
(Foto:
29 juli 2013)
Idem
(Foto:
29 juli 2013)
Baarschotsestraat 60
(Foto:
29 juli 2013)
Landal – GreenParks – Westelbeersedijk 6
(Foto:
29 juli 2013)
http://www.landal.nl/nl-nl/bungalowparken/nederland/brabant/duc-de-brabant
Entree
Landal – Heistraat
(Foto:
29 juli 2013)
Baarschotsestraat 60
(Foto:
26 juni 2014)
Baarschotsestraat 52 en 54
(Foto:
26 juni 2014)
Baarschotsestraat 51?
(Foto:
26 juni 2014)
Baarschotsestraat 50
(Foto:
26 juni 2014)
Baarschotsestraat
8
(Foto:
26 juni 2014)
-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-o-
Mijn indruk van Diessen:
Het eerste wat mij in Diessen opviel was de grote hoeveelheid aan nieuwe
woningen. Ik ben van mening dat Diessen voor 95% nieuwbouw is. Zeer
waarschijnlijk ben ik nog nooit in Diessen geweest, want ik kon niks vinden wat
in mijn geheugen zat gegrift. De oude kerk wordt direct omgeven door allemaal
nieuwe woningen. Waarschijnlijk zijn ze in de plaats gekomen voor
arbeiderswoningen die niet meer het renoveren waard waren. Het zoeken naar wat
oudere objecten was daarom niet zo’n moeilijke opgave. Je ziet ze her en
der aanwezig en reeds van een bepaalde afstand. Duidelijk is natuurlijk ook wel
dat er veel oorlogsschade was en de historische panden zijn uiteraard later
weer opgeknapt. De echt monumentale objecten vond ik persoonlijk – naast
de kerk – het voormalige gemeentehuis, de pastorie en het pand aan de
Julianastraat 29 welke ik persoonlijk het mooiste vind. Echt veel andere
opvallende monumentale objecten kon ik niet vinden, maar heb er toch nog wel
een aantal foto’s van gemaakt. Net buiten het dorp staat dan nog de romp
van molen De Heibloem en bij terugkomst ontdekte ik nog een zeer opvallend
object en wel het Diessens Kloostertorentje. Dit vind ik een prachtige
oplossing. Zomaar in een weiland staat ’n stukje onvervalste historie te
pronken. Plots moest ik aan een gelijkwaardige situatie denken welke in mijn
eigen woonplaats (Breda) ook gaande is. Bij slopersbedrijf Stolwerk aan de Tilburgseweg staan ook enkele torenspitsen opgesteld en
zijn te koop (zie foto). De voorste spits is zelfs van mijn oude kerk die in
1995 werd gesloopt. Men zou zulk soort objecten als monument moeten plaatsen,
precies zoals hier in Diessen is gebeurd. Het verkeer in Diessen is zeker niet
al te druk en de woonomstandigheden lijken mij best wel ideaal. De kerk is het
bezichtigen meer dan de moeite waard en of de waterput nog in de
oorspronkelijke staat is betwijfel ik wel, maar het was de eerste keer dat ik
zoiets aantrof naast een kerk. Waterpompen had ik al eens gezien. Zoals bij de
meeste plaatsen die ik heb bezocht kom ik in de nabije toekomst nog wel eens in
de buurt en kijk dan weer of ik het een en ander op beeld kan vastleggen, want
soms zie ik toch nog wel eens wat over het hoofd. Een van de volgende plaatsen
die ik ga aandoen zal Esbeek worden. Volgens een omschrijving moet daar veel
‘ouds’ onder de zon zijn. Ik ben benieuwd.
Enkele
torenspitsen die te koop staan bij slopersbedrijf Stolwerk aan de Tilburgseweg te Breda
Zie ook: Fotoboek van
Diessen, Haghorst en Baarschot: http://www.fotostichtingdiessen.nl/hoofdstuk-2.html
Foto’s:
Kees Wittenbols ©
17
juni 2009
Ga naar foto’s van dorpen rond
Breda